آتشکده برزین مهر

تاریخچه  آتشکده برزین مهر

روستای فشتنق در همسایگی آتشکده برزین مهر، یکی از سرسبزترین روستاهای تاریخی ایران به شمار می رود. برخی از نسخ خطی از وجود آتشکده در روستا خبر داده که موجب می شود بعضی از تاریخ نگاران و باستان شناسان به این نتیجه برسند، که بنای اولیه برزین مهر در روستا ساخته شده و بعدها با گذر زمان و ساخت خانه های جدید و گسترش روستا و همچنین تخریب خانه های اطراف آتشکده، از هم فاصله گرفته اند. بررسی های دقیق حکایت از هنرمعماری ایرانیان کهن داشته و بقایا گچ و سنگ نشان می دهد، که طراحی های تزئیناتی نیز در دیواره آتشکده به کار رفته است.

بسیاری از باستان شناسان مشهور جهان همچون؛ جکسن، لازار فانی و کریستین سن معتقدند، آتشکده برای عبادت کشاورزان ساخته شده و آنان سالانه بخشی از محصول برداشت شده را به موبدان تقدیم می کرده اند، تا برای فراوانی و برکت زمین ها دعا کنند. با اکتشافاتی که از برزین مهر به دست آمده هر بار قدمت طولانی تری را برای این بنا در نظر گرفته اند، در ابتدا تنها قدمتی 4000 ساله را برایش رقم زده و طی یک دهه بعد، با کشف یک ساطور مربوط به 8000 سال قبل، تاریخ جدید را برای آتشکده ثبت نمودند و در نهایت با حفر زمین و کشف بقایای تمدن 1میلیون و 800 هزار ساله موجی از شگفتی و تحسین را از سوی مجامع جهانی برانگیخت.

طبق تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که ممکن است بخش های مختلف آتشکده در طی ادوار گوناگون به بخش اصلی الحاق شده اند. قرار گرفتن آتشکده بر کوه به شیوه زیگورات بوده و بناهای اطرافش نشان دهنده وجود راه های صعب العبوردر اطراف بنا می باشد، که برای محافظت از برزین مهر و موبدان طراحی شده اند. شاید گمان کنید که ساخت عبادت گاه برزین مهر به زمان زرتشت نبی باز می گردد، اما از آن جا که کشاورزان مقامی والا را درایران باستان داشته اند، آتشکده را برای گرامیداشت آنان سال ها پیش از ظهور زرتشت طراحی و بنا کرده اند.

در اطراف آتشکده گیاهی سبز رنگ با مزه ای ترش و شیرین به نام ریواس می روید، که با آن نوشیدنی مقدس مخصوص آیین های مذهبی با عنوان هومه تهیه می کرده اند. منطقه ریوند در دوران پیش از اسلام در شهر نیشابور قرار داشته و از آن جا که آتشکده ای مهم در آن بنا گردیده حکایت از اهمیت بالای ریوند در عصرهای گوناگون دارد. شهر نیشابور و ریوند در شاهنامه فردوسی با اسم «ریونیز» نوشته و قدمتی 5000 هزار ساله را برایش در نظر گرفته اند. در دین زرتشت و یا ادوار مختلف تاریخی برای هر قشری عبادتگاهی مجزا ساخته اند، به طور مثال آتشکده تخت سلیمان جهت عبادت پادشاهان به کار می رفته است.